Use app×
Join Bloom Tuition
One on One Online Tuition
JEE MAIN 2025 Foundation Course
NEET 2025 Foundation Course
CLASS 12 FOUNDATION COURSE
CLASS 10 FOUNDATION COURSE
CLASS 9 FOUNDATION COURSE
CLASS 8 FOUNDATION COURSE
0 votes
659 views
in General by (103k points)
closed by
'बालकः पुस्तकं पठति' इत्यस्य वाक्यस्य वाच्यपरिवर्तनं भविष्यति-
1. बालकः पुस्तकं पठ्यते।
2. बालकेन पुस्तकं पठति।
3. बालकेन पुस्तकं पठ्यते।
4. बालकाय पुस्तकं पठन्ति।
5.

1 Answer

0 votes
by (102k points)
selected by
 
Best answer
Correct Answer - Option 3 : बालकेन पुस्तकं पठ्यते।

प्रश्न का अनुवाद -  'बालकः पुस्तकं पठति' इस वाक्य का वाच्यपरिवर्तन होगा - 

स्पष्टीकरण - 'बालकः पुस्तकं पठति' इस वाक्य का वाच्यपरिवर्तन होगा - बालकेन पुस्तकं पठ्यते।

कर्तुवाच्य - बालकः पुस्तकं पठति।

कर्मवाच्य - बालकेन पुस्तकं पठ्यते।

कर्मवाच्य  - 

  • इसमें कर्म की प्रधानता होती है। अतः क्रिया में लिङ्ग, पुरुष व वचन कर्म के अनुसार होता है।
  • कर्तृवाच्य का कर्ता कर्मवाच्य में तृतीया विभक्ति में होता है और कर्म प्रथमा विभक्ति में होता है।
  • यहाँ सभी धातुएँ आत्मनेपद में होती हैं और बीच में ‘य’ जुड़ता है।
  • जैसा कहा भी गया है-
    कर्मणि प्रथमा यय तृतीयाऽथ च कर्तरि।
    कर्मवाच्यं भवेत् तत्तु क्रिया कर्मानुसारिणी॥
  • जैसे– छात्रेण विद्यालयः गम्यते, छात्राभ्यां पुस्तके पठ्येते।
कर्तुवाच्य  बालकः  पुस्तकं  पठति।

 

कर्ता- प्रथमा    कर्म - द्वितीया   कर्तानुसार  
कर्मवाच्य  बालकेन  पुस्तकं 

पठ्यते।

        
  कर्ता- तृतीया  कर्म - प्रथमा कर्मनुसार   
      मुलधातु + य + आत्मनेपदि प्रत्यय   पठ् + य + ते = पठ्यते  

Welcome to Sarthaks eConnect: A unique platform where students can interact with teachers/experts/students to get solutions to their queries. Students (upto class 10+2) preparing for All Government Exams, CBSE Board Exam, ICSE Board Exam, State Board Exam, JEE (Mains+Advance) and NEET can ask questions from any subject and get quick answers by subject teachers/ experts/mentors/students.

Categories

...